Restauratiemortels
In Nederland is het merendeel van oude gebouwen en monumenten gebouwd met schelpkalkmortels. Schelpkalk was volop verkrijgbaar en werd veelal lokaal gebrand in kleine ambachtelijke schelpkalkovens. Met de opkomst van cementmortels in het begin van de 20e eeuw verdwenen de schelpkalkovens langzamerhand. Met cement als bindmiddel had men een veel hogere aanvangssterkte en daardoor kon men sneller bouwen. Tussen schelpkalk en cement als bindmiddel zit echter een groot verschil. Schelpkalk wordt gebrand bij een temperatuur van ca.1000 °C en cement bij een veel hogere temperatuur. Door deze hogere temperatuur is cement veel harder en stugger en daardoor minder elastisch en dampdichter. Door deze verschillende eigenschappen geeft restauratie met cementgebonden mortels, van met schelpkalk gebouwde gebouwen, grote problemen en zijn er veel vaak onherroepelijke schades ontstaan. De cementmortel is dan harder en dampdichter als de steen, waardoor de kans groot is dat de steen wordt aangetast of de cementvoeg “eruit knapt”. Het is van groot belang dat de eigenschappen van de toegepaste restauratiemortel zoveel mogelijk overeenkomen met die van de oorspronkelijk toegepaste mortel en daarbij ook is afgestemd op eigenschappen van de steen.

Het ligt daarom voor de hand een met schelpkalkmortel gebouwd gebouw of monument ook te restaureren met een schelpkalkmortel.

Historie schelpkalkmortels
Als laatste overgebleven in Nederland, is schelpkalkbranderij te Harlingen al weer vele jaren gesloten. Echte schelpkalkmortels waren nauwelijks meer leverbaar. Om aan de vraag naar schelpkalkmortels te kunnen blijven voldoen verschenen diverse surrogaten en substituten op de markt. Frybo levert nu met de Baltus Schelpkalkmortels, weer de echte onvervalste en traditionele schelpkalkmortels op de markt.

Winning en productie
Al vele eeuwen worden zeeschelpen uit de Noordzee gewonnen. Zeeschelpen zijn een milieuvriendelijk, duurzaam natuurproduct en komen in zeer grote hoeveelheden voor. Door de winning wordt het ecosysteem niet aangetast, de aanwas van schelpen is ruim voldoende om schelpenbanken vanzelf in korte tijd weer aan te laten groeien. De schelpkalk wordt gebrand in een speciale (schelp)kalkoven te Rheine, de enige in Europa. Dit is een moderne computergestuurde en kolengestookte kalkoven waar men niet zoals in de vroegere kleine kalkovens in kan komen, zodat men het mengsel in de oven niet nog eens een keer los kan maken. Bij vulling van de oven met enkel schelpen is de doorstroming van zuurstof voor een optimaal verbrandingsproces onvoldoende. Daarom worden de schelpen samen met schelpkalksteen gebrand, in de verhouding 50:50. Na het branden worden schepkalkstenen weer (zo veel mogelijk) gescheiden van de gebrande schelpen. Dit resulteert in een schelpkalkhydraat van constante hoge kwaliteit dat voor 70 à 80 % uit gebrande schelpen bestaat. Vroeger had men weliswaar 100 % schepkalk uit gebrande schelpen, maar veel schelpen waren door een ongecontroleerd stookproces niet gebrand, waardoor er grote kwaliteitsverschillen waren. Ook het blussen van de schelpkalk gaat nu, in tegenstelling tot vroeger, op een moderne gecontroleerde wijze met een veel beter resultaat.

Eigenschappen
Schelpkalkmortels zijn taai en hebben een hoge elasticiteit waardoor trillingen, en in beperkte mate zettingen, kunnen worden opgevangen zonder scheurvorming. Bij schelpkalkmortels is zelfs sprake van “zelfreparatie”, door wisseling van het vochtgehalte kan schelpkalk zich opnieuw binden waardoor haarscheurtjes worden hersteld. De kans op uitbloei en vorstschade wordt met schelpkalkmortels sterk verminderd. Met schelpkalk gemetselde stenen zijn afbikbaar en hergebruikbaar. Doordat schelpkalk vochtregulerend is en “ademt” ontstaat een gezonder binnenmilieu met een lage luchtvochtigheid waarin schimmels, huisstofmijten en bacteriën zich nauwelijks kunnen ontwikkelen. Metselwerk met schelpkalkmortel is droger wat de levensduur van kozijnen en balkopleggingen sterk verhoogd en het nat worden van isolatiemateriaal in de spouw voorkomt.
Schelpkalkmortels door de eeuwen heen zeer duurzaam gebleken. In tegenstelling tot cementmortels hoeft niet na enkele decenia opnieuw te worden gevoegd of gerepareerd.

Met schelpkalk gebouwd, eeuwen vertrouwd
 

Toepassingen
Hoewel schelpkalkmortels bij nieuwbouw uitstekend en duurzaam toepasbaar zijn, worden ze voornamelijk toegepast bij restauratie van oude gebouwen, kerken, kastelen, schoorstenen en molens.